معرفی کلی شهرستان
سمیرم ، شهرستانی در جنوب استان اصفهان با سابقه سکونت هفت هزار ساله ، که نامش را از زمیران یا سمیران به معنای جایگاه سرد و کوهستانی گرفته وبه دلیل شرایط اقلیمی متنوع و متبوع ، مناظر بکر طبیعی ، چشمه ها و آبشارهای متعدد به سرزمین هزار چشمه معروف و در سالهای اخیر به عنوان یکی از مقاصد مهم طبیعت گردی مطرح می باشد .
شهرستانی که به واسطه سطح زیر کشت ۳۶ هزار هکتار باغ و تولید انواع سیب درختی به قطب باغداری جنوب استان اصفهان معروف و سیبش شهرت جهانی دارد .
تولید انواع عسل ، انواع داروهای گیاهی و لبنیات و خلق آثار بی نظیر در حوزه صنایع دستی و بافته های عشایری باعث گردیده این شهرستان در سطح کشور از جایگاه خاص و ویژه ای برخوردار باشد.
شهرستان سمیرم با ۴۵۵ هزار هکتار عرصه ملی و۴۷۰۰ خانوار عشایر بزرگترین شهرستان ییلاقی کشور محصوب می گردد.
سمیرم از شهرهای دیدنی و زیبای ایران با مساحت ۵۲۲۴ کیلومتر مربع در جنوب غربی استان اصفهان با ارتفاع متوسط ۲۴۰۰ متر از دریا،بین چهار استان اصفهان ،چهار محال و بختیاری ،کهگلویه و بویراحمد و فارس واقع شده است .
این شهرستان از شمال به شهرضا ،از شرق به اقلید بزرگترین شهرستان پرجمعیت شمال فارس و آباده ، از جنوب غربی و غرب با مرز طبیعی رشته کوههای دنا به استان کهگلویه و بویراحمد ،از غرب به بروجن و لردگان (چهارمحال بختیاری )محدود می شود .سمیرم دارای آب و هوای کوهستانی با زمستان های سرد و تابستان های خشک و معتدل است .
این شهرستان ۹/۴ درصد مساحت و ۱/۴۵ درصد جمعیت استان اصفهان را شامل می شود ، فاصله مرکز شهرستان تا اصفهان ۱۵۰ کیلومتر و تا تهران ۴۳۵ کیلومتر می باشد .
مردم شهر سمیرم به زبان فارسی گفت وگو می کنند ، لهجه غالب به لهجه مردم فارس شبیه می باشد اما خصوصیات خاص خود را دارند .
در بخش وردشت این شهرستان ترک های ایل بزرگ قشقایی غالبند و در بخش های پادنا و پادنای علیا لرهای جنوبی در کنار ترک های قشقایی ساکن می باشند .
با توجه به ییلاقی بودن منطقه ، شهرستان سمیرم در این فصل پذیرای بیش از ۴۷۰۰ خانوار عشایری است که در بخش های مختلف شهرستان ساکن می گردند.
در خصوص ریشهشناسی نام این شهر تعابیر و تفاسیر مختلفی به کار برده شدهاست:
نقل قولی که حکایت از قدمت تاریخی منطقه دارد و بیشتر از آن بوی افسانه به مشام میرسد از این قرار است که چون سام نریمان پهلوان شاهنامه فردوسی به دندان درد سختی گرفتار میشود، بی تابی عظیمی او را فرا میگیرد و چون به این منطقه میرسد، دردش بهبود مییابد؛ لذا نام این مکانِ را «سام آرام» نهادند چرا که سام در این منطقه از درد آرام گرفت و به مرور زمان این نام به سمیرم تبدیل میشود.
گفتهاند سمیرم بر گرفته شده از نام سمیرامیس ملکه بابل در دنیای باستان میباشد که به این ناحیه گذر کردهاست.
به نظر میرسد منطقی تر این باشد که نام سمیرم را به زمیران، سمیران یا شمیران نسبت دهیم. شم یا سم به معنای سرد و ران یا رام به معنای مکان، که به مرور زمان به سمیرم تبدیل شدهاست.
شهرستان سمیرم نگین انگشتری استان اصفهان که قدمت آن بر اساس کاوش های باستانی انجام گرفته در دهه اخیر به هزاره پنجم قبل از میلاد می رسد از دیرباز جزء مناطق و محدوده فارس بوده و از زمان قانونی شدن تقسیمات کشوری در سال ۱۳۱۶ جزء شهرستان آباده محسوب می گردید . در سال ۱۳۲۴ سمیرم از استان فارس و شهرستان آباده جدا و به صورت بخش به فرمانداری شهرضا و استان اصفهان ملحق می گردد . در سال ۱۳۲۹ سمیرم به شهر تبدیل شد و سرانجام در سال ۱۳۴۲ با سفر اسداله علم نخست وزیر وقت به شهرستان تبدیل می گردد .
این شهرستان شامل چهار بخش مرکزی ، پادنا ، پادنای علیا و وردشت ، شش شهر به نامهای سمیرم ،حنا ، ونک ، کمه ، بیده و فتح آباد و بیش از ۱۲۰ روستا و آبادی تقسیم می گردد .
بر اساس سرشماره سال ۱۳۹۵ جمعیت شهرستان سمیرم ۹۴۱۲۵ نفر می باشد .
صنعت کشاورزی بزرگترین و مهمترین بخش فعال سمیرم است که در توسعه اقتصادی این شهر اهمیت بسزایی دارد .مهمترین محصولات کشاورزی و باغی این شهر سیب درختی است علاوه براین گردو، گندم ، بادام ،انواع حبوبات و… نیز از دیگر محصولات کشاورزی تولید شده در این منطقه هستند.
درکنار فعالیت های کشاورزی ،صنعت گردشگری و صنایع دستی نیز بخشی دیگر از اقتصاد این شهرستان را پوشش می دهد .وجود جاذبه های دیدنی طبیعی و استقبال خوب گردشگران و علاقه مندان به طبیعت باعث گردیده که از مشاغل مرتبط با گردشگری نیز کسب درآمد نمایند. احداث مجتمع های گردشگری ،اقامتگاههای بوم گردی و خانه مسافر و… در سالهای اخیر بخش از این نوع فعالیت هاست .
خلق آثار بی نظیر درحوزه صنایع دستی و تولید محصول در رشته های مختلف از جمله انواع بافته های داری و… از دیگر فعالیت های اقتصادی شهرستان سمیرم محسوب می گردد و نقش ارزنده ای در توسعه اقتصاد این شهرستان دارد .
معرفی بخش ها و شهرهای شهرستان سمیرم
قسمت های مرکزی و شمالی شهرستان با مساحت ۱۹۸ هزار هکتار را شامل می شود . این بخش شامل سه شهر سمیرم ، حناء ، ونک و هشت روستا و جمعیتی در حدود ۴۰۰۰۰ هزار می باشد .
نمد و انواع تولیدات نمدی از مهمترین صنایع دستی شهرستان و این بخش ودارای مهر اصالت یونسکو می باشد .هنرمندان این شهرستان و بخش علاوه بر این هنر در رشته های دیگر ازجمله انواع بافته های داری ،چرم سنتی ،انواع مصنوعات چوبی ، مینا ، قلم زنی و… مشغول فعایت هستند .
شهر سمیرم به عنوان مرکز شهرستان زادگاه خوشنویس شهیر جهان اسلام و از هنرمندان نام آور دوره معاصر حبیب الله فضائلی است . سمیرم به خاطر نوع توپوگرافی و منظر زیبای شهری ، جاذبه های مذهبی ،تاریخی و طبیعی بی نظیر از جمله چشمهها و آبشارهای متعدد در کنار صنایع دستی بی نظیری که دارد، این شهر را مقصد مناسبی برای سفر تبدیل کرده است و همهساله گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری برای بازدید از دیدنیهای سمیرم راهی این شهر میشوند. از جاذبه های زیبای شهرستان بنام آبشار بزرگ سمیرم در مرکز شهرستان و در شهر سمیرم قرار گرفته است .
ونک شهر شهیدان جاوید در ۳۳ کیلومتری مرکز شهرستان قرار گرفته و به دلیل موقعیت جغرافیایی ،بافت منحصربفرد و ساخته شده با مصالح بومی وسنتی و جاذبه های بکر و بی نظیر طبیعی ، آن را به شهر گردشگری و مقصد بسیاری از علاقه مندان به طبیعت تبدیل نموده است . از جاذبه های زیبای شهرستان بنام مجموعه چشمه ناز و شمس آباد در این شهر قرار دارد .
همچنین از مجموعه های زیارتی ،سیاحتی شهرستان از جمله امام زاده زیدبن علی(ع) و معصومه خاتون (س) نیز در مسیر و داخل این شهر قرار دارد .
سد کمانه یکی از جاذبه های دیدنی و فرصت های سرمایه گذاری در همجواری این شهر قرار گرفته است .
حنا شهری با قدمت سکونت بالا ، بزرگ و آباد با مردمانی بسیار سخت کوش که به تازگیها بسیار زیبا شده است . شهر حنا در شرق سمیرم و در مسیر اصلی بخش پادنا قرار گرفته است . موقعیت جغرافیایی ،مساعد بودن شرایط آب و هوایی ، زمینهای حاصلخیز و مراتع غنی سبب شده تا مردمان این شهر در حوزه کشاورزی و تولید انواع سیب درختی ، حبوبات از جمله کندم و جو مشغول فعالیت باشند و در سالهای اخیر نیز برداشت تخم کدوی آجیلی از مزارع این شهر رونق خاصی گرفته است .
هنا یک لغت فارسی با شکوه و دلاویز است مرکب از دو جزء ( هن + نا ) هن در فارسی به معنای خانه است و (هن – خن ) به یک معناست و (( نا )) به معنی آب است و روی هم رفته یعنی جایگاه آب ، که در بین همه ما آب مقدس است .
وجود آثار تاریخی از جمله قلعه سنگی یا دژبهمن ، تپه تاریخی مش کریم در همجواری این شهر قرار دارند .
دریاچه بزرگ سد حناء از بزرگترین فرصت های سرمایه گذاری شهرستان در حوزه گردشگری در این شهر واقع شده است .
بخش وردشت
بخش وردشت در۳۰ کیلومتری شمال غرب شهرستان سمیرم ، زادگاه حکیم جهانگیرخان قشقائی و سکونتگاه مردمانی از ایل بزرگ قشقایی و طایفه دره شوری می باشد.
مساحت این بخش ۱۳۰۲ کیلومتر مربع با بیش از ۴۲ روستا و جمعیتی در حدود ۱۴۰۰۰ نفر می باشد و زبان گفتاری آنان ترکی قشقایی است .
سخت کوشی و مقاومت ، سلحشوری ، اخلاق مداری ، شجاعت و از همه مهمتر مهمان نوازی از خصوصیات بارز مردمان این بخش به شمار می آید به گونه ای که مردان و زنان این بخش پا به پای هم همواره مشغول کار و تلاش در عرصههای مختلف از جمله : کشاورزی، باغداری، دامداری ،گردشگری و تولید صنایع دستی هستند.
وردشت اولین سکونتگاه عشایر ایل بزرگ قشقایی از طایفه دره شوری بوده که حضورشان در فصل ییلاق در مراتع این بخش از ظرفیت های بزرگ به شمار آمده و زمینه ساز ایجاد فرصت های زیادی از جمله : تولید ، اشتغال ،درامد و توسعه همه جانبه بخش می باشد .
بخش وردشت و روستای کزن زادگاه حکیم ،فیلسوف ،فقیه و عارف شیعه قرن سیزدهم قمری جهانگیرخان قشقائی است وی احیا کننده مکتب فلسفی اصفهان در دوران قاجاریه است که در میانسالی به کسب علم روی آورد و از مدرسان علوم عقلی و نقلی شد.
موقعیت جغرافیایی ،مساعد بودن شرایط آب و هوایی ، زمینهای حاصلخیز و مراتع غنی سبب شده بخش وردشت درحوزه کشاورزی و دامداری ازجایگاه خاصی در شهرستان برخوردار باشد .گندم ،جو و حبوبات ، انواع سیب درختی ، سیب زمینی و پرورش قارچ دکمه از محصولات کشاورزی این بخش بوده به نحوی که این بخش بزرگترین تولید کننده سیب زمینی ، و پرورش قارچ دکمه ای در شهرستان می باشد .
بخش وردشت در حوزه تولیدات صنایع دستی در رشته بافته های داری منحصر به فرد بوده و بافته هایی که با دستان توانمند خوشذوق هنرمندان این خطه تولید میشود در نوع خود بینظیر است ، گلیم ،جاجیم، گبه، مفرش و رند و… از صنایعدستی شناختهشده این بخش می باشد .
تولیدات صنایع دستی در این بخش از چنان شهرتی در سطح استان و کشور برحوردار بوده که روستای مهرگرد از روستاهای زیبا و دارای ظرفیت این بخش در سال ۱۳۹۸ به عنوان روستای ملی صنایع دستی در رشته بافته های داری انتخاب گرذید .
گلیم از مهمترین صنایع دستی شهرستان و این بخش ودارای مهر اصالت یونسکو می باشد .هنرمندان این شهرستان و بخش در سالهای اخیر در رویدادهای مختلفی شرکت که نتیجه آن دریافت نشان بین المللی یونسکو ،کسب نشانهای ملی مرغوبیت صنایع دستی ،در یافت تندیس همای زرین و… می باشد .
تجربه زندگی در طبیعت ،آشنایی با آداب و رسوم و فرهنگ منطقه خصوصا عشایر ،موسقی محلی ،شرکت در مراسمات سنتی ،استفاده از انواع غذاها و نوشیدنی های سنتی از ظرفیت های بزرگ این بخش برای علاقه مندان به گردشگری خصوصا گردشگری عشایری بوده و همین امر زمینه را بری راه اندازی کمپ های گردشگری عشایری در این بخش فراهم نموده است .
بخش وردشت اولین مکان پرورش دهنده اسب دره شوری در کشور بوده ،اسبی که متعلق به طایفه دره شوری و بهترین و اصیل ترین نژاد اسب ایرانی در جهان می باشد .
این شهر مرکز بخش وردشت می باشد .ساکنین این شهر از ایل بزرگ قشقایی و طایفه دره شور هستند و اغلب به زبان ترکی صحبت می کنند .قبل از انقلاب این شهر را بنام روستای عشق آباد می شناختند اما بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به میمنت این پیروزی به فتح آباد تغییر نام پیدا نمود .شغل مردم برپایه دامپروری و کشاورزی استوار بوده و مردم با تولید انواع محصولات کشاورزی روزگار می گذرانند .
در سالهای اخیر توسعه صنایع دستی و هنرهای سنتی در این شهر رونق خاصی پیدا نموده است و زنان این شهر در این حوزه نیز فعالیت و تولید اشاغال و درآمد می کنند.
فتح آباد از شهرهای جدیدالتاسیس شهرستان سمیرم می باشد که در تاریخ ۲۷ اسفند ماه ۱۳۹۷ از روستا به شهر تبدیل شده است .
پادنا منطقه ای کوهستانی و سرسبز در شهرستان سمیرم در جنوب استان اصفهان می باشد .پادنا دردامنه شمالی و شرقی رشته کوههای دنا واقع شده و نام این بخش از دنا نشات گرفته است .
بخش پادنا از دو دهستان پادنا سفلی و پادنای وسطی تشکیل شده است و مرکز این بخش شهر کمه می باشد .
مرمانی سخت کوش ، باغیرت و مهمان نواز از قوم لر که سالهاست در کنار هم زندگی و به امرار و معاش می پردازند .
سکونت در دامنه دنا و منطقه پادنا دارای قدمتی دیرینه می باشد و جامعه شناسان بر این باورند مردم این مناطق از نژادهای اصیل آریایی هستند .
بخش پادنا را می توان قطب طبیعت گردی شهرستان و استان نامید .وجود جاذبه های گردشگری فراوان ،مناظر بکر طبیعی و روستاهای هدف گردشگری در این بخش باعث گردیده این بخش و جاذبه های آن مورد توجه بسیاری از علاقه مندان به طبیعت خصوصا کوهنوردان باشد.
روستای خفر در این بخش جزء روستاهای هدف گردشگری کشور بوده و زیبایی های منحصر بفرد آن در حوزه طبیعی و کوهنوردی برکسی پوشیده نیست . این روستا مسیر اصلی کوهنوردان برای صعود به رشته کوه دنا خصوصا قله قاش مستان بزرگترین قله دنا می باشد.
روستاهای سیور ،آب ملخ و تنگ خشک آن با دارابودن جاذبه های گردشگری و منابع بکر طبیعی ،چشمه ها و رودخانه های جاری از روستاهای پر بازدید گردشگران در فصل گردشگری می باشد .و جاذبه های طبیعی بی بی سیدان و تنگ خشک و آب ملخ در سطح کشور معروف می باشد .
شهری باستانی در دامنه زاگرس مرکزی در یک منطقه خوش آب و هوا به عنوان مرکز بخش پادنا در فاصله ۶۵ کیلومتری از مرکز شهرستان و حدود ۲۰۰ کیلومتری از استان پهناور اصفهان قرار گرفته است .
قدمت این شهر باستانی بر اساس کاوش های صورت گرفته توسط پروفسور واندربرگ به ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد . آثار بدست آمده از این کاوش ها نشان از قدمت سکونت دیرین در این شهر را می دهد .
شهر کمه علاوه بر وجود آثار باستانی بی نظیر به عنوان یک شهر گردشگری نیز دربین مردم و گردشگران مطرح می باشد .
مجموعه گردشگری بابا زرنگ کمه یکی از جاذبه های گردشگری و طبیعی این شهرستان در این شهر قرار گرفته است .
وجود دو تل باستانی در قلب این شهر و طاقچه بت در همجواری آن از آثار ارزشمند تاریخی این شهر باستانی است .
این بخش آرمیده در دامنه شمالی و شرقی سلسله قلل دنا در حدود ۱۴۰ کیلومتری از مرکز شهرستان ، با آب و هوایی سرد و کوهستانی ، باغات سیب و طبیعتی بکر و دست نخورده با دو قومیت لربختیاری و ترک قشقایی که سالهاست در کنار هم زندگی می کنند. بخش پادنای علیا از دو دهستان پادنا علیا و برآفتاب تشکیل شده است .
وجود باغات سیب درختی ، تولید انبوه همراه با کیفیت بالا باعث گردیده که آوازه آن به سراسر کشور رسیده و این بخش را قطب تولید سیب درختی ممتاز و پایتخت سیب ایران بنامند.
رودخانه خروشان ماربراز بزرگترین رودخانه های شهرستان در این بخش قرار گرفته که پس از طی نمودن مسافت زیادی از حوضچه آبریز سمیرم خارج و یکی از سرشاخه های اصلی کارون را تشکیل می دهد .
وجه تسمیه ای منطقه به موقعیت قرار گیری آن یعنی قرای گرفتن در پای دنا یا همان پا دنا می باشد.
بخش پادنای علیا مهد طبیعت گردی ،کشاورزی و سیب درختی است . وجود جاذبه های زیبا و بکر ،چشمه ها ،رودخانه ها و آبشارها و از همه مهمتر زیبایی های وصف ناشدنی کوه دنا و تصویر زیبای برفی آن باعث گردیده که گردشگران زیادی به این منطقه سفر کنند.
وجود باغات سیب درختی این بخش را به یکی از قطب های مهم گردشگری طبیعی شهرستان تبدیل نموده است می توان گفت این بخش ظرفیت بسیار بالایی در حوزه گردشگری کشاورزی را دارد .
این شهر مرکز بخش پادنا علیا که قبلا بزرگترین روستای این بخش بوده و درسال ۱۳۹۷ به شهر تبدیل شده است .
شهری که از زمان شهر شدن تغییرات زیادی در توسعه و آبادانی خود تجربه نموده و به یک شهر زیبا در قلب پادنا علیا تبدیل شده است .
وجود باغات سیب درختی ، مناظر طبیعی و چشم انداز زیبای دنا و فراهم بودن امکانات در این شهر برای گردشگران باعث شده بسیاری از گردشگران به این خطه سرسبز سفر کرده و لذت ببرند .
عشایر شهرستان سمیرم
شهرستان خوش آب وهوا وییلاقی سمیرم ، بزرگترین کانون عشایرنشین ایران است .
عشایرایل بزرگ قشقایی با بیش از چهارهزار خانوار کوچ نشین با آداب ورسوم وسبک زندگی عشایری و مهمان نوازی خودیکی از فرصت های منحصربه فرد شهرستان سمیرم در زمینه گردشگری عشایری است که نقش ویژه ای درتوسعه صنعت گردشگری این شهرستان دارد.
فعالیت شرکت های تعاونی گردشگری وصنایع دستی ، ایجاد کمپ های عشایری، ارایه غذاهای محلی متنوع ،لبنیات ، گوشت و خلق بی نظیر صنایع دستی ( گبه ، گلیم ، جاجیم و…) توسط مردم ایل قشقایی که شهره ی جهانی دارد و خلق وخوی مردم مهمان نوازاین ایل بزرگ فرصت ارزشمندی را برای حضور گردشگران مشتاق فراهم آورده است.
سبک زندگی عشایر شهرستان سمیرم هرساله پذیرای گردشگران داخلی وخارجی می باشد.
کمپینگ ها ، شرکت های تعاونی و نمونه برنامه تورهای طبیعت گردی و بازدید از عشایرشهرستان سمیرم که باهمکاری دفاترخدمات مسافرتی مجاز سراسرکشور قابل انجام است ارایه میگردد